Jak przeprowadzić spis z natury?

Spis z natury (remanent, inwentaryzacja) to jedna z czynności, jakie przedsiębiorca musi przeprowadzić w celu obliczenia realnego dochodu z działalności gospodarczej. Dotyczy podatników prowadzących księgę przychodów i rozchodów oraz ryczałtowców. Nieprawidłowo obliczony rzutuje na błędne dane w oświadczeniach PIT. Dlatego powinien być wykonany w jak najbardziej staranny i rzetelny sposób.

Spis z natury – kiedy należy go zrobić?

Według § 27 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów z 26 sierpnia 2003 roku (ze zmianami z 11 maja 2013 r.), spis z natury należy przeprowadzić:

• na 1 stycznia,
• na koniec roku podatkowego,
• na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego,
• w przypadku zmiany wspólnika lub zmiany proporcji udziału wspólników w zyskach firmy,
• w momencie likwidacji działalności gospodarczej,
• jeśli przedsiębiorca sporządza spis z natury za okresy miesięczne,
• na zlecenie naczelnika urzędu skarbowego.

UWAGA! Jeśli przedsiębiorca chce przeprowadzić spis z natury w innym dniu niż wymienione w rozporządzeniu, musi powiadomić o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego minimum 7 dni przed sporządzeniem spisu.

Co trzeba uwzględnić w spisie z natury?

Przeprowadzając spis z natury uwzględniamy:

• towary handlowe – wyceniane według cen zakupu lub nabycia; w przypadku gdy ceny zakupu lub nabycia są wyższe, towary handlowe mogą być wyceniane według aktualnych cen rynkowych (na dzień sporządzania spisu);
• materiały podstawowe i pomocnicze (czyli surowce) – wyceniane tak jak towary handlowe;
• półwyroby – wyceniane według kosztów wytworzenia;
• produkcję w toku – przy działalności usługowej i budowlanej: wyceniane według kosztów wytworzenia (wartość może być niższa niż koszt materiałów bezpośrednich, jakich użyto do produkcji);
• wyroby gotowe – wyceniane według kosztów wytworzenia;
• braki oraz odpady – braki wyceniane są według kosztów wytworzenia, odpady – według wartości jaka wynika z oszacowania, które uwzględnia ich przydatność do dalszego użytku.

Ponadto do spisu z natury mogą być również zaliczone – w przypadku niektórych firm, inne pozycje tj.:

• niesprzedane wartości dewizowe, które wycenia się według cen zakupów z dnia sporządzania spisu z natury; w dniu kończącym rok podatkowy natomiast – według cen zakupu, które nie mogą być wyższe niż średni kurs ogłaszany przez NBP, kończący rok podatkowy;
• produkcja zwierzęca, wyceniana według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu (uwzględnia się gatunek, grupę oraz wagę zwierząt);
• wartość rzeczy zastawionych, obliczana według jej wartości rynkowej.

WAŻNE: Istnieje zasada, według której wyceny należy dokonać najpóźniej 14 dni po sporządzeniu spisu z natury.

UWAGA! Do spisu z natury należy dodać również towary będące własnością podatnika, które nie znajdują się w dniu przeprowadzania spisu w zakładzie, a także towary obce, które znajdują się w zakładzie (podajemy jedynie ich liczbę i wskazujemy właściciela).

Jakie dane zawiera spis z natury?

Przeprowadzając remanent powinniśmy zawrzeć w nim takie dane jak:

• dane właściciela firmy (imię, nazwisko),
• data przeprowadzenia spisu z natury,
• numery kolejnych pozycji arkusza,
• szczegółowa nazwa towaru i innych składników ujmowanych w spisie,
• jednostki miary towaru,
• ilość towaru,
• cena towaru za jednostkę miary,
• całkowita wartość towaru (ilość towaru pomnożona przez jego cenę jednostkową),
• całkowita wartość spisu z natury,
• klauzula „Spis został zakończony na pozycji (numer pozycji)”,
• podpisy uczestników przeprowadzających spis z natury oraz podpis właściciela firmy.

UWAGA! W przypadku działalności gospodarczej tj. księgarni, antykwariatów, kantorów, specjalnych działów produkcji rolnej czy firm udzielających pożyczek pod zastaw, w spisie z natury należy ująć:

• księgarnie i antykwariaty – w spisie z natury można jednym punktem zaznaczyć pozycję wydawnictwa, która ma tę samą cenę, z podziałem na książki, albumy itp., ale bez uwzględniania nazwy czy nazwiska autora;
• kantory – spis z natury powinien obejmować niesprzedane wartości dewizowe;
• pożyczki pod zastaw – spis z natury obejmuje rzeczy zastawione pod daną kwotę;
• specjalne działy produkcji rolnej – spis z natury w tym przypadku obejmuje materiały i surowce, jakie nie zostały użyte w toku produkcji, a także ilość zwierząt według ich gatunków i grup.